Sağlık çalışanları ve sağlık turizm çalışanlarının e-sağlık okuryazarlığının belirlenmesi
Article Sidebar
Main Article Content
Özet
Arka plan. Sağlık alanında hizmet verenlerin sağlık hizmetleri ile ilgili etkili kararlar almaları için sağlık ile ilgili bilgileri okuma ve anlama yeteneklerine sahip olmaları gerekmektedir. Günümüz teknolojilerinin ilerlediği düzey dikkate alındığında da elektronik sağlık (e-Sağlık) okuryazarlığı kavramının önemi ortaya çıkmaktadır. Sağlık hizmeti verenler bağlamında e-Sağlık okuryazarlığı doğru sağlık bilgilerine erişebilmek ve bunları toplumun yararına kullanabilmek açısından önem arz etmektedir.
Amaç. Bu çalışmada amaç sağlık çalışanlarının ve sağlık turizmi çalışanlarının e-Sağlık okuryazarlık düzeylerini belirlemek ve karşılaştırmalı olarak analiz etmektir.
Yöntem. Çalışma kapsamında sağlık işletmesi ve sağlık turizmi işletmesi çalışanlarına 2024 yılında Mart ile Mayıs ayları arasında uzaktan erişim yoluyla ulaştırılan anketlerden 427 geri bildirim sağlanmıştır. Anket yoluyla ulaşılan veriler SPSS programı aracılığıyla analiz edilmiştir.
Bulgular. Çalışanların sağlık işletmesi ya da sağlık turizmi işletmesinde çalışma durumlarına göre e-Sağlık okuryazarlığı düzeyleri arasındaki farkın istatistiksel olarak anlamlı olduğu belirlenmiştir. Ayrıca çalışanların e-Sağlık okuryazarlığı düzeylerinin yaş grupları, medeni durumları ve eğitim durumlarında da istatiksel açıdan anlamlı farklılıklar olduğu görülmüştür.
Sonuç. Araştırmada sonuç olarak sağlık işletmesi çalışanlarının e-Sağlık okuryazarlık düzeylerinin sağlık turizmi çalışanlarından yüksek olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca ileri yaş grubundakilerin, evlilerin ve lisansüstü eğitim alanların e-Sağlık okuryazarlık düzeyinin daha yüksek olduğu sonucuna varılmıştır. Çalışmanın bu örneklemler üzerinde ilk defa uygulanmasından dolayı literatür katkısının yanı sıra sektördeki yöneticiler ve çalışanlar için de önem arz edeceği düşünülmektedir.
Article Details
Bu çalışma Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
- Özet 60
- PDF (English) 11
Referanslar
Alhodaib, H. (2022). E-health literacy of secondary school students in Saudi Arabia. Informatics in Medicine Unlocked, 30, 100922. DOI: https://doi.org/10.1016/j.imu.2022.100922
Almeida, S., Pinto, E., Correia, M., Veiga, N., & Almeida, A. (2024). Evaluating E-Health literacy, knowledge, attitude, and health online ınformation in Portuguese University students: a cross-sectional study. International Journal of Environmental Research and Public Health, 21(3), 271. https://doi.org/10.3390/ijerph21030271 DOI: https://doi.org/10.3390/ijerph21030271
Altay A. (2022) . Sağlık turizmi işletmeciliği öğrencilerinin e-sağlık okuryazarlığı üzerine bir inceleme [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Sivas Cumhuriyet Üniversitesi. DOI: https://doi.org/10.54089/ecider.1161203
American Library Association. (n. d.). Information Literacy. https://literacy.ala.org/information-literacy/
Are Facts Enough? The Power of Community - Science Literacy Workshop. (2023, September 21). Royal Canadian Institute for Science. Retrieved September 5, 2024, from https://www.rciscience.ca/events/2023/are-facts-enough?rq=literacy
Association for Media Literacy (AML). (n. d.). About the Association for Media Literacy (AML). https://aml.ca/about/
Austin, D. W., Bhola, P., Tebble, C., & Shandley, K. (2018). Preferences for online mental health services among Australian and Indian samples: A cross-cultural comparison. Psychological Studies, 63, 376-383. DOI: https://doi.org/10.1007/s12646-018-0453-y
Blakemore, L. M., Meek, S. E., & Marks, L. K. (2020). Equipping learners to evaluate online health care resources: longitudinal study of learning design strategies in a health care massive open online course. Journal of Medical Internet Research, 22(2), e15177. DOI: https://doi.org/10.2196/15177
Bodie, G. D., & Dutta, M. J. (2008). Understanding health literacy for strategic health marketing: eHealth literacy, health disparities, and the digital divide. Health Marketing Quarterly, 25(1-2), 175-203. https://doi.org/10.1080/07359680802126301 DOI: https://doi.org/10.1080/07359680802126301
Castarlenas, E., Sánchez-Rodríguez, E., Roy, R., Tomé-Pires, C., Solé, E., Jensen, M. P., & Miró, J. (2021). Electronic health literacy in individuals with chronic pain and its association with psychological function. International journal of environmental research and public health, 18(23), 12528.
https://doi.org/10.3390/ijerph182312528 DOI: https://doi.org/10.3390/ijerph182312528
Central Educational Institutions. (n. d.). Basic Computer Literacy Training Course. https://www.meslekkursu.com/temel-bilgisayar-okur-yazarligi-egitim-kursu/
Coşkun, S., & Bebiş, H. (2015). Adolesanlarda e-sağlık okuryazarlığı ölçeği: Türkçe geçerlik ve güvenirlik çalışması. Gülhane Tıp Dergisi, 57(4), 378-384. DOI: https://doi.org/10.15869/itobiad.57244
Empire State University. (n. d.). Computer Literacy and Resources. https://sunyempire.edu/learning-support/study-skills/computer-literacy/
Genc, E., Genç, T., & Güneş, G. (2024). Evaluation of the e-health literacy levels and related factors in vocational school of health services students. Anatolian Clinic the Journal of Medical Sciences, 29(1), 44-53. https://doi.org/10.21673/anadoluklin.1309670 DOI: https://doi.org/10.21673/anadoluklin.1309670
Güven, Ş. T., Dalgiç, A. İ., & Duman, Ö. (2020). Evaluation of the efficiency of the web-based epilepsy education program (WEEP) for youth with epilepsy and parents: A randomized controlled trial. Epilepsy & Behavior, 111, 107142. https://doi.org/10.1016/j.yebeh.2020.107142 DOI: https://doi.org/10.1016/j.yebeh.2020.107142
Institute for Healthcare Advancement (IHA). (n. d.). Health Literacy Specialist Certificate Program Package. https://learn.healthliteracysolutions.org/products/health-literacy-specialist-certificate-program-package
Institute Istanbul ISMEK. (n. d.). Basic Health Literacy. https://enstitu.ibb.istanbul/portal/egitim_detay.aspx?BransCode=4974
Jung, S. O., Son, Y. H., & Choi, E. (2022). E-health literacy in older adults: An evolutionary concept analysis. BMC Medical Informatics and Decision Making, 22(1), 28. DOI: https://doi.org/10.1186/s12911-022-01761-5
Kim, S. H., & Son, Y. J. (2017). Relationships between eHealth literacy and health behaviors in Korean adults. CIN: Computers, Informatics, Nursing, 35(2), 84-90. DOI: https://doi.org/10.1097/CIN.0000000000000255
Knowledge Science and Technology Literacy. (2017, October 11). Good Lessons Schools. Retrieved September 20, 2024, from https://iyidersler.k12.tr/genel/bilim-fen-ve-teknoloji-okuryazarligi,230#
Koç Üniversitesi Suna Kıraç Kütüphanesi. (n. d.). Bilgi Okuryazarlığı Eğitimleri. https://library.ku.edu.tr/arastirma-egitim/egitim-programlari/bilgi-okuryazarligi-egitimleri/
Lander, J., Dierks, M. L., & Hawkins, M. (2022). Health literacy development among people with chronic diseases: advancing the state of the art and learning from international practices. International Journal of Environmental Research and Public Health, 19(12), 7315. https://doi.org/10.3390/ijerph19127315 DOI: https://doi.org/10.3390/ijerph19127315
Miller, C. (2023, November 3). Daariz: The App Improving Literacy in Somalia. The Borgen Project. https://borgenproject.org/literacy-in-somalia/
Millî Eğitim Bakanlığı Hayat Boyu Öğrenme Genel Müdürlüğü, Okur Yazarlık Belgesi. https://tyc.gov.tr/uploads/dosyalar/1681975491501b782589ab0670379c6e0a1cbc4fa1.pdf
National Literacy Trust. (2020, October 3), OKUYAY. Retrieved from https://okuyayplatformu.com/onerilerim/national-literacy-trust September 20, 2024.
CILIP Lisanslı Kütüphaneciler ve Bilgi Uzmanları Enstitüsü (2020, October 31), OKUYAY. Retrieved from https://okuyayplatformu.com/onerilerimiz/cilip-lisansli-kutuphaneciler-ve-bilgi-uzmanlari-enstitusu September 20, 2024.
Norman, C. D., & Skinner, H. A. (2006). eHealth literacy: essential skills for consumer health in a networked world. Journal of Medical Internet Research, 8(2), e506. https://doi.org/10.2196/jmir.8.2.e9 DOI: https://doi.org/10.2196/jmir.8.2.e9
Online Professional English Network. (n. d.). OPEN MOOC Resource Center. https://openenglishcommunity.org/page/massive-open-online-courses-moocs
Özden, S. (2021). Çorum İl Merkezinde Lise Son Sınıf Öğrencilerinde e- Sağlık Okuryazarlığı Düzeyi ve Seçilmiş Sağlık Davranışları, [Yüksek Lisans Tezi]. Hitit Üniversitesi.
Ramezani A., & Sharifi M. (2024). Consideration of the E-Health literacy of preschool children’s parents in Zanjan City. IEEPJ. 6(1), 1-28. https://doi.org/10.22034/6.1.1
Rathnayake, S., & Senevirathna, A. (2019). Self-reported eHealth literacy skills among nursing students in Sri Lanka: A cross-sectional study. Nurse Education Today, 78, 50-56. https://doi.org/10.1016/j.nedt.2019.04.006 DOI: https://doi.org/10.1016/j.nedt.2019.04.006
Riahi, A., & Mousavi Chelak, A. (2020). Survey of E-Health literacy among employees of state-owned banks in Tehran during 2020. Journal of Health Literacy, 5(3), 53-63. https://doi.org/10.22038/jhl.2020.52891.1133
Ryan, H. (2015). Health literacy is the best medicine. Ricerche di Ps1icologia 2, 321–324. https://doi.org/10.3280/rip2014-002008 DOI: https://doi.org/10.3280/RIP2014-002008
Science Education. (n. d.). The Royal Society. Retrieved September 8, 2024, from https://royalsociety.org/news-resources/projects/experimental-science/
Shiferaw, K. B., Tilahun, B. C., Endehabtu, B. F., Gullslett, M. K., & Mengiste, S. A. (2020). E-health literacy and associated factors among chronic patients in a low-income country: a cross-sectional survey. BMC Medical Informatics and Decision Making, 20, 1-9. DOI: https://doi.org/10.1186/s12911-020-01202-1
Sobko, T., & Brown, G. (2019). Reflecting on personal data in a health course: Integrating wearable technology and ePortfolio for eHealth. Australasian Journal of Educational Technology, 35(3). https://doi.org/10.14742/ajet.4027 DOI: https://doi.org/10.14742/ajet.4027
Srinivasan, D. (2014). The impact of trust in E‐Government on electronic health literacy. World Medical & Health Policy, 6(1), 22-38. https://doi.org/10.1002/wmh3.86 DOI: https://doi.org/10.1002/wmh3.86
Suluhan, D., Yıldız, D., Bakırlıoğlu, B., & Konukbay, D. (2023). Hemşirelik Öğrencilerinin E-Sağlık Okuryazarlık Düzeylerinin ve Etkileyen Faktörlerin Belirlenmesi. Akdeniz Hemşirelik Dergisi, 2(2), 40-46. https://doi.org/10.59398/ahd.1282124 DOI: https://doi.org/10.59398/ahd.1282124
Tsukahara, S., Yamaguchi, S., Igarashi, F., Uruma, R., Ikuina, N., Iwakura, K., ... & Sato, Y. (2020). Association of eHealth literacy with lifestyle behaviors in university students: questionnaire-based cross-sectional study. Journal of Medical Internet Research, 22(6), e18155. https://doi.org/10.2196/18155 DOI: https://doi.org/10.2196/18155
Tubaishat, A., & Habiballah, L. (2016). eHealth literacy among undergraduate nursing students. Nurse Education Today, 42, 47-52. https://doi.org/10.1016/j.nedt.2016.04.003 DOI: https://doi.org/10.1016/j.nedt.2016.04.003
Ural, A. & Kılıç, İ. (2013). Bilimsel araştırma süreci ve SPSS İle veri analizi (4.baskı). Detay Yayıncılık.
Wang, C., Wu, X., & Qi, H. (2021). A comprehensive analysis of e-health literacy research focuses and trends. In Healthcare, 10(1), 66. https://doi.org/10.3390/healthcare10010066 DOI: https://doi.org/10.3390/healthcare10010066
Wu, T., He, Z., & Zhang, D. (2020). Impact of communicating with doctors via social media on consumers’ E-health literacy and healthy behaviors in China. INQUIRY: The Journal of Health Care Organization, Provision, and Financing, 57, https://doi.org/10.1177/0046958020971188 DOI: https://doi.org/10.1177/0046958020971188
Wubante, S. M., Tegegne, M. D., Melaku, M. S., Kalayou, M. H., Tarekegn, Y. A., Tsega, S. S., ... & Walle, A. D. (2023). eHealth literacy and its associated factors in Ethiopia: Systematic review and meta-analysis. Plos One, 18(3). https://doi.org/10.1371/journal.pone.0282195 DOI: https://doi.org/10.1371/journal.pone.0282195
Xesfingi, S., & Vozikis, A. (2016). eHealth literacy: in the quest of the contributing factors. Interactive Journal Of Medical Research, 5(2), e4749. https://doi.org/10.2196/ijmr.4749 DOI: https://doi.org/10.2196/ijmr.4749
Xie, B. (2011). Experimenting on the impact of learning methods and information presentation channels on older adults'e‐health literacy. Journal of the American Society for Information Science and Technology, 62(9), 1797-1807. https://doi.org/10.1002/asi.21575 DOI: https://doi.org/10.1002/asi.21575
Yılmazkol, Ö. (n. d.). Medya Okuryazarlığı Eğitimi. IIENSTITU. https://www.iienstitu.com/online-egitim/medya-okuryazarligi-egitimi?gad_source=1&gclid=CjwKCAiAloavBhBOEiwAbtAJO1ncStCgzvnrC4iaYABvASJVL6UIZPCOwpQ_FsbHXvy0aBkQNS2y8RoCbOYQAvD_BwE
Yüksel, O. (2024). Bir meslek yüksekokulunda öğrencilerin e-sağlık okuryazarlığı düzeylerinin incelenmesi. International Journal of Eurasia Social Sciences/Uluslararası Avrasya Sosyal Bilimler Dergisi, 15(56), 723-740. http://dx.doi.org/10.35826/ijoess.4457 DOI: https://doi.org/10.35826/ijoess.4457