Yeşil örgütsel davranış: Sistematik bir derleme
Article Sidebar
Main Article Content
Özet
Arka plan. Güncel olması sebebiyle, yeşil örgütsel davranış kavramını sistematik bir incelemeden geçirerek, araştırmacılara kavramın ulusal yazında geldiği noktanın genel bir görüntüsünü ortaya koymak ve bundan sonraki yapılacak araştırmalara yön vermek önem arz etmektedir.
Amaç. Yeşil örgütsel davranış konusunda 2017-2024 yılları arasında Türkiye örneklem grupları üzerinde yazılmış makalelerden elde edilen bulguları sistematik olarak incelemektedir.
Yöntem. Araştırmaya konu olan kavram sistematik derleme çalışma yöntemi kullanılarak incelenmiştir. Yapılan sistematik incelemede kavrama ilişkin yapılan ampirik araştırmalar, yazarı, yayın yılı, sektörü, örneklem grubu ve sayısı, kullanılan ölçek ve istatiksel analizler, tanımlayıcı istatistik ve fark test sonuçları, kavramın öncülleri ve ardılları yönüyle kategorize edilmiştir.
Bulgular. Kavrama ilişkin yapılan ilk araştırmaların 2017 yılında gerçekleştiği, alan yazında veri toplama aracı olarak en sık kullanılan ölçeğin Erbaşı (2019)’na ait olduğu, geliştirilen bu ölçek ile konu üzerinde nedensellik ilişkisine dayanan araştırma sayısının arttığı tespit edilmiştir. Yapılan nicel araştırmaların büyük bir çoğunluğunun kavramın öncüllerini belirlemeye yönelik yapıldığı, ardıllarını tespit etmeye yönelik yapılan çalışma sayısının çok kısıtılı olduğu belirlenmiştir. Sadece bir adet nitel araştırma ve firma/marka incelemesi araştırması olduğu tespit edilmiştir. Örneklem grubu itibari ile çalışmaların önemli bir bölümünün özel sektör ve karma örneklem grupları üzerinde gerçekleştirildiği belirlenmiştir.
Sonuç. Yapılan sistematik inceleme temelinde araştırmacılara yönelik çeşitli önerilerde bulunulmuştur.
Article Details
Bu çalışma Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
- Özet 57
- PDF (English) 15
Referanslar
Acar, Z., & Çiftçi, G. E. (2024). Sağlık çalışanlarının öz şefkat düzeyinin yeşil davranışa etkisi: Topluma ve çevreye yönelik sorumluluğun aracılık rolü. Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 17(4), 728-751. https://doi.org/10.25287/ohuiibf.1398890 DOI: https://doi.org/10.25287/ohuiibf.1398890
Akandere, G. (2019). Çalışanların çevresel tutkusunun yeşil davranışları üzerindeki etkisi. Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17(04), 387-404. https://doi.org/10.18026/cbayarsos.628077 DOI: https://doi.org/10.18026/cbayarsos.628077
Akbaba, M. (2019). Örgütsel adalet işgörenlerin yeşil örgütsel davranışını etkiler mi?. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 21(2), 641-660. https://doi.org/10.26468/trakyasobed.531110 DOI: https://doi.org/10.26468/trakyasobed.531110
Akyol, B., Gürsoy, F., (2022). Öğretmenlerin sergilediği yeşil örgütsel davranış ile örgütsel itibar arasındaki ilişki, Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi Dergisi, 57(4), 2990-3005. https://doi.org/10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.22.12.1885 DOI: https://doi.org/10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.22.12.1885
Aslan, Y., Zengin, O., & Polat, F. S. (2023). Sağlık Çalışanlarının Yeşil Örgütsel Davranış Konusundaki Farkındalık Düzeylerinin Değerlendirilmesi. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi, 13(3), 1388-1402. DOI: https://doi.org/10.30783/nevsosbilen.1231295
Başpınar, Ö. (2023). Çalışanların “yeşil” davranışlarını etkileyen faktörler ve teorik açıklamaları. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 10(3), 100-125.
Bulut, M. (2022). Öğretmenlerin yeşil örgütsel davranışlarının sürdürülebilir tüketim davranışı üzerine etkisi. Bandırma Onyedi Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 5(1), 27-49. DOI: https://doi.org/10.38120/banusad.1114078
Çınar, N. (2021). İyi bir sistematik derleme nasıl yazılmalı? Online Türk Sağlık Bilimleri Dergisi, 6 (2), 310-314. https://doi.org/10.26453/otjhs.888569 DOI: https://doi.org/10.26453/otjhs.888569
Cica, H. R., & Karabulut, T. (2024). Çalışanların örgütsel bağlılık ile örgütsel özdeşleşme davranışının yeşil örgütsel davranış üzerindeki etkisinde çevre tutkusunun aracı rolü. Gaziantep University Journal of Social Sciences, 23(1), 304-326. https://doi.org/10.21547/jss.1312993 DOI: https://doi.org/10.21547/jss.1312993
Erbaşı, A. (2017). The investıgatıon of hotel employees' green organisational behaviour tendencies in terms of some demographic varıables. Tourism in Southern and Eastern Europe, 4, 159-168. DOI: https://doi.org/10.20867/tosee.04.6
Erbaşı, A. (2019). Yeşil örgütsel davranış ölçeği: Bir ölçek geliştirme çalışması. İstanbul Yönetim Dergisi (86), 1-23.
Erbaşı, A., Çalışkan, A., & Akdeniz, G. (2022). The effect of personality traits on green organizational behavior. Çankırı Karatekin Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 12(2), 154-185. https://doi.org/10.18074/ckuiibfd.903230 DOI: https://doi.org/10.18074/ckuiibfd.903230
Eroymak, S., İzgüden, D., & Erdem, R. (2018). Çalışanların yeşil davranışının kavramsal çerçevede incelenmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 23(3), 961-971.
Güdül, A., & Sağır, M. (2024). Konaklama işletmeleri yöneticilerinin yeşil örgütsel davranışına küresel sosyal sorumluluğun etkisi. Tourism and Recreation, 6(1), 1-12. https://doi.org/10.53601/tourismandrecreation.1374913 DOI: https://doi.org/10.53601/tourismandrecreation.1374913
Gürsel, Ö. (2020). Benlik saygısının yeşil örgütsel davranışa etkisi: Lojistik sektörü çalışanları üzerine bir araştırma. Atlas Journal, 6(29), 453-462. DOI: https://doi.org/10.31568/atlas.451
Güvendi, K., & İyigün, N. Ö. (2024). Algılanan yönetici desteğinin yeşil örgütsel davranış üzerinde etkisinde psikolojik iyi oluşun düzenleyici rolü. Erciyes Akademi, 38(1), 228-247. https://doi.org/10.48070/erciyesakademi.1400720 DOI: https://doi.org/10.48070/erciyesakademi.1400720
Herdman, E.A. (2006). Derleme makale yazımında, konferans ve bildiri sunumu hazırlamada pratik bilgiler, Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Dergisi, 3(1), 2-4.
İrge, N. T. (2022). Çevresel duyarlılığın çalışanların yeşil örgütsel davranışlarına etkisinde kişilik özelliklerinin aracı rolü. İşletme Araştırmaları Dergisi, 14(2), 1293-1315. https://doi.org/10.20491/isarder.2022.1442 DOI: https://doi.org/10.20491/isarder.2022.1442
Karaçam, Z. (2013). Sistematik derleme metodolojisi: Sistematik derleme hazırlamak için bir rehber. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi, 6(1), 26-33.
Kavaslar, S., & Karavelioğlu, C. (2023a). Etik liderliğin yeşil örgütsel davranış üzerindeki etkisini belirlemeye yönelik bir araştırma. Management and Political Sciences Review, 5(2), 197-218. https://doi.org/10.57082/mpsr.1314417 DOI: https://doi.org/10.57082/mpsr.1314417
Kavaslar, S., & Karavelioğlu, C. (2023b) Yeşil örgütsel davranışın kavramsal çerçevesi. Toplum Ekonomi ve Yönetim Dergisi, 4(1), 24-34. https://doi.org/10.58702/teyd.1187540 DOI: https://doi.org/10.58702/teyd.1187540
Kerse, G., Maden, Ş. ve Selçuk, E. T. (2021). Yeşil dönüştürücü liderlik, yeşil içsel motivasyon ve çalışanın yeşil davranışı: Ölçek uyarlama ve ilişki tespiti. İşletme Araştırmaları Dergisi, 10(2), 1574-1591. https://doi.org/10.20491/isarder.2021.1216 DOI: https://doi.org/10.20491/isarder.2021.1216
Kırca, P., & Salepçioğlu, M. A. (2023). Toplam kalite yönetimi uygulamalarının gıda sektörü çalışanlarının yeşil örgütsel davranışları üzerine etkisi. Turkish Journal of Social Research/Turkiye Sosyal Arastırmalar Dergisi, 27(1), 117-132.
KPMG Türkiye Sustainability Report. (2022, July 28). KPMG. https://kpmg.com/tr/tr/home/insights/2024/10/kpmg-turkiye-sustainability-report.html
Kuzgun, Ş. (2023). Algılanan yeşil örgütsel davranış ölçeği: Türkçe’ye uyarlama, geçerlilik ve güvenilirlik çalışması. In Ş. Karabulut (Ed.). Yönetim ve strateji alanında yaşanan gelişmelere ilişkin akademik çözümlemeler. Ekin Yayınevi
Kuzgun, Ş., & Gözükara, E. (2023). Örgütsel dayanıklılık kapasitesi, yeşil yenilik, algılanan yeşil örgütsel davranış ve sürdürülebilirlik performansı arasındaki ilişkiler: İso 500 uygulaması. Yönetim Bilimleri Dergisi, 21(49), 399-432. https://doi.org/10.35408/comuybd.1230408 DOI: https://doi.org/10.35408/comuybd.1230408
Mansur, F., & Gedik, Ö. (2022). Sağlık çalışanlarının proaktif kişilik özelliğinin yeşil örgütsel davranışa etkisi. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, (61), 17-42. https://doi.org/10.18070/erciyesiibd.962995 DOI: https://doi.org/10.18070/erciyesiibd.962995
Mert, N., & Saltık, I. A. (2023). Otel işletmelerinde yeşil örgüt iklimi ve yeşil davranışın iş tatminine etkisi: Muğla örneği. Pamukkale Üniversitesi İşletme Araştırmaları Dergisi, 10(2), 592-614. https://doi.org/10.47097/piar.1284920 DOI: https://doi.org/10.47097/piar.1284920
Ones, D. S., & Dilchert, S. (2012). Employee green behavior. In S. E. Jackson, D. S. Ones, S. Dilchert, & K. Kraiger (Ed.), Managing human resources for environmental sustainability (pp. 85–116). Routledge. http://ebookcentral.proquest.com
Öney, T. (2024). Havacılık sektörü çalışanlarının yeşil iş iklimi algılarının yeşil davranış üzerindeki etkileri: Yeşil motivasyonun aracı rolü. Sosyal Mucit Academic Review, 5(3), 471-497. https://doi.org/10.54733/smar.1546742 DOI: https://doi.org/10.54733/smar.1546742
Özalp, Ö., & Erbaşı, A. (2021). Yeşil örgüt iklimi algısının yeşil örgütsel davranış üzerine etkisi. Dokuz Eylül Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 22(1), 43-73. https://doi.org/10.24889/ifede.768115 DOI: https://doi.org/10.24889/ifede.768115
Öztırak, M. (2023). Yeşil insan kaynakları yönetiminin yeşil örgütsel davranışa etkisinde çalışan koçluk ilişkisinin aracı rolü. Business & Management Studies: An International Journal, 11(3), 861-879. https://doi.org/10.15295/bmij.v11i3.2263 DOI: https://doi.org/10.15295/bmij.v11i3.2263
Paille, P., & Boiral, O. (2013). Pro-environmental behavior at work: Consruct validity and determinant. Journal of Environmental Psychology, (36), 118-128. https://doi.org/10.1016/j.jenvp.2013.07.014 DOI: https://doi.org/10.1016/j.jenvp.2013.07.014
Selçuk, E. T., & Kerse, G. (2022). Çalışanların sergilediği yeşil (çevreci) davranışlara yönelik nitel bir araştırma. Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 13(35), 936-960. https://doi.org/10.21076/vizyoner.1008733 DOI: https://doi.org/10.21076/vizyoner.1008733
Sönmez, R. V. (2020). Okul yöneticilerinin yeşil örgütsel davranışlarını belirlemeye yönelik bir araştırma. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(4), 1107-1119. https://doi.org/10.18506/anemon.628691 DOI: https://doi.org/10.18506/anemon.628691
Tuna, Ö., & Yıldız, M. (2023). Çalışanın yeşil davranışı ve iş performansında yeşil dönüştürücü liderliğin rolü. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, (C-iasoS 2022 Özel Sayısı), 61-80. https://doi.org/10.18092/ulikidince.1219730 DOI: https://doi.org/10.18092/ulikidince.1219730
Topaloğlu, G., & Özen, M. (2024). Examining the relationship between the environmental and nature protection necessity approach and green organizational behavior: A research on forest engineers. Turkish Journal of Forestry, 25(1), 12-20. https://doi.org/10.18182/tjf.1394594 DOI: https://doi.org/10.18182/tjf.1394594
Yaşar, E. (2023). Relationship of green psychological climate and green organizational behavior: The case of hotel businesses. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 33(2), 831-844. https://doi.org/10.18069/firatsbed.1200038 DOI: https://doi.org/10.18069/firatsbed.1200038
Yiğit, B. (2017). Örgütsel davranışta yeni bir yaklaşım: Yeşil işgören davranışı. Uluslararası Beşeri ve Sosyal Bilimler İnceleme Dergisi, 1(1), 67-70.
Yiğit, B. (2022a). İş yerinde gönüllü yeşil davranışlar: Beyaz yakalılar üzerinde bir çalışma. R&S-Research Studies Anatolia Journal, 5(3), 391-410. https://doi.org/10.33723/rs.1137586 DOI: https://doi.org/10.33723/rs.1137586
Yiğit, B. (2022b). Yeşil örgütsel davranış: Tekstil sektöründen bir örnek. JOEEP: Journal of Emerging Economies and Policy, 7(2), 186-192.
Yiğit, B. (2022c). Yeşil örgütsel davranış alanındaki makalelerin kategorik olarak incelenmesi. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 9(1), 189-196.
Yiğit, B. (2023). Örgütsel özdeşleşme ile örgütsel vatandaşlık davranışı arasındaki i̇lişkide yeşil örgütsel davranışın rolü: Kavramsal bir model önerisi. The Journal of Social Sciences, 62(62), 231-241. http://dx.doi.org/10.29228/SOBIDER.67501 DOI: https://doi.org/10.29228/SOBIDER.67501
Yüksel, A., Uçkun, S., & Uçkun, C. G. (2022). Çalışanların yeşil örgütsel davranışlarına ilişkin bir araştırma. International Academic Social Resources Journal, 7(43), 1380-1387. http://dx.doi.org/10.29228/ASRJOURNAL.65931 DOI: https://doi.org/10.29228/ASRJOURNAL.65931